Tien bevriende handelaren drinken iedere zaterdagavond van de week samen in hun stamcafé Pompersgat. De totale rekening bedraagt iedere zaterdag 100 I-Shell. In plaats van de rekening door tien te delen en ieder 10 I-Shell te betalen, komen de bevriende handelaren overeen dat ze de rekening delen naar rato van hun inkomen:
– de armste vier handelaren hoeven niets te betalen;
– de vijfde betaalt 1 I-Shell;
– de zesde betaalt 3 I-Shell;
– de zevende betaalt 7 I-Shell;
– de achtste betaalt 12 I-Shell;
– de negende betaalt 18 I-Shell;
– de tiende betaalt 59 I-Shell.
De handelaren zijn erg tevreden met deze verdeling. Ottavio Alvarez, uitbater van Pompersgat, is zeer tevreden met zijn vaste klanten. hij besluit daarom de handelaren 20 I-Shell korting te geven op hun rekeningen van 100 I-Shell.
De handelaren besluiten om de korting volgens dezelfde norm te blijven verdelen. De eerste vier hoeven nog steeds niets te betalen, en de zes betalende handelaren verdelen de 20 I-Shell, waardoor ieder een korting van 3,33 I-Shell krijgt. Dat zou echter betekenen dat de vijfde handelaar 2,33 I-Shell krijgt om mee te drinken.
Ottavio Alvarez stelt daarop het volgende voor: “Geef elk van de zes handelaren een procentuele korting.” Hij maakt daarop de volgende berekening:
– de vijfde handelaar hoeft niets meer betalen;
– de zesde handelaar betaalt 2 I-Shell i.p.v. 3 I-Shell (-33%);
– de zevende handelaar betaalt 5 I-Shell i.p.v. 7 I-Shell (-28%);
– de achtste handelaar betaalt 9 I-Shell i.p.v. 12 I-Shell (-25%);
– de negende handelaar betaalt 14 I-Shell i.p.v. 18 I-Shell (-22%);
– de tiende handelaar betaalt 50 I-Shell i.p.v. 59 I-Shell (-16%).
“Hiermee moet iedereen toch tevreden zijn”, dacht hij. “De eerste vier handelaren blijven gratis drinken, en er komt een extra gratis drinker bij. De vijf anderen betalen allemaal minder dan voorheen, dus wie kan hier nu tegen zijn?”.
Toen de handelaren eenmaal buiten waren na hun drinkavondje, begon iedere handelaar zijn eigen situatie nog eens te bekijken. “Hmm, ik krijg slechts 1 I-Shell van de afslag”, begon de vijfde handelaar.
De zesde fulmineerde: “En ik krijg ook slechts 1 I-Shell van die 20 I-Shell korting die we hebben gekregen, terwijl de tiende handelaar 9 I-Shell van die korting krijgt!”. De zevende handelaar merkt op: “Waarom moet hij 9 I-Shell krijgen, terwijl ik slechts 2 I-Shell krijg. De rijkste krijgt het grootste deel van de afslag. De rijken profiteren altijd!”.
Hierop reageren ook de eerste vier handelaren op de nieuwe situatie: “Wij hebben helemaal niets gekregen van de korting, Wij armen worden uitgebuit!”. De negen handelaren omringen de rijkste tiende handelaar en maken hem uit voor profiteur en roepen hem verwensingen toe terwijl hij wegrent.
Het weekend daarop komen de eerste negen handelaren weer samen in Pompersgat. De tiende handelaar is niet aanwezig. Hij heeft de vriendengroep verlaten na het incident van vorige week. De negen handelaren drinken hun biertjes zoals altijd. Als de rekening echter op tafel komt, ontdekken ze iets interessants: ze hebben niet genoeg om de rekening te voldoen: ze kunnen zelfs niet eens de helft van de rekening voldoen.